Çocukluğumuzun oyunları günümüz çocuklarının oynadığı oyunlardan oldukça farklıydı. Arkadaşlarla ev yapımı oyunlar, sokak oyunları ve bölgesel oyunlar hayal gücümüzü geliştirirken, aynı zamanda fiziksel olarak hareketli olmamızı sağlıyordu. Yakar top, seksek, dokuz taş, saklambaç, eşşek oyunu ve cirit gibi oyunlar bölgesel olarak değişiklik gösterse de, hepimizin ortak noktası çocukluğumuzda keyifle oynadığımız geleneksel oyunlar olmasıdır. Bugünün çocuklarının karşısında sınırsız oyuncağı varken, bizim basit materyallerle yarattığımız oyunların heyecanını unutmadık. Geleneksel çocuk oyunlarına olan özlemimiz hiç bitmeyecek.
Kendi Yaptığımız Oyunlar
Çocukluğumuzun en güzel anılarından biri, arkadaşlarımızla evde veya okul bahçesinde oynadığımız ev yapımı oyunlardı. Sınırsız hayal gücümüzle yarattığımız bu oyunlar, bizi her zaman eğlendirmeyi başarırdı. Bazı oyunlarımızda evdeki malzemeleri kullanır, bazılarında ise doğa ile etkileşime geçerek kendi eğlencemizi yaratırdık. Örneğin, ev yapımı yüzük atma oyunumuzu eski bir tülbent ve kesilmiş tenis topu ile yapardık. Ya da köpek ve kedi gibi hayvanlar oynamak için, arkadaşlarımızın elbiselerini ve saçlarını kullanarak kostümler yapardık. Bunun gibi basit oyunlar, günümüzün teknolojik çağında bile hala özlediğimiz anılar olarak kalıyor.
Sokak Oyunları
Sokakta oynanan oyunlar, çocukluğumuzun en güzel anılarındandır. Ancak teknolojinin gelişmesi ve çocukların daha fazla evde vakit geçirmeleri nedeniyle, sokak oyunları günümüzde unutulmaya yüz tutmuştur. Yakar top, seksek ve saklambaç gibi oyunlar, arkadaşlarla bir araya gelip eğlenmenin en keyifli yollarından biriydi. Yakar top oyununda, sınırları belirlemek ve topu yakalamak en önemli kuraldı. Seksek ise dikkat gerektiren kuralları olan bir çizgi üzerinde oynanan bir oyundu. Tabut ise sadece taş ve toprakla oynanabilen ama bizi eğlendiren bir oyundu. Geleneksel sokak oyunlarına olan özlemimizi yeniden canlandırmak ve çocuklarımıza da tanıtmak için elimizden geleni yapmalıyız.
Yakar Top
Çocukluğumuzun vazgeçilmez oyunlarından biri olan “Yakar Top”, arkadaşlarla sokakta oynanırken saatlerce keyif alabileceğimiz bir aktiviteydi. Oyunun en temel amacı, topu yakalamaya çalışırken diğer oyuncular tarafından yakalanmamak ve sınır çizgilerinde kalmamak.
Bu oyunda önemli olan kurallardan biri, oynanacak alanı sınırlamak ve top sınır dışına çıktığında oyunun baştan başlamasıdır. Aynı zamanda, topu ele geçirme mücadelesi de oldukça eğlenceli hale gelir.
Yakar Top oynarken zamanın nasıl geçtiğini anlamazdık ve hiçbir zaman yorulmadan oyunu sürdürürdük. Belki bugünün çocukları, teknolojinin gelişmesiyle birlikte bu oyunu oynamayacak ama bizim için hala en özel hatıralardan biri olarak kalacak.
Sınırları Belirlemek
Yakar top oyunu çocukluğumuzun en sevilen oyunlarından biriydi. Ancak bu oyunu oynarken sınırları belirlemek çok önemliydi. Genellikle sokaklarda oynanırken, oyunun oynanacağı alanın belirlenmesi ve sınırlarının belirgin olması gerekiyordu. Bunu yapmak için araçlar kullanılırdı. Örneğin, taşlarla sınırlandırma yapılan alanlar belirlenirdi. Böylece topun çarptığı yer belli olurdu. Sınırları belirlemek sadece oyunun daha düzenli olmasını sağlamakla kalmıyor, aynı zamanda oyunun daha keyifli hale gelmesine de yardımcı oluyordu. Bu nedenle, arkadaşlarla oynarken sınırları belirlemek, yakar top oyununun vazgeçilmez kurallarından biriydi.
Topu Yakalamak
Yakar top oyununun en önemli amaçlarından biri, topun kontrolünü sağlamak ve kimsenin eline düşmesine izin vermemektir. Topu yakalayarak kaçırma pozisyonuna geçmek, oyunda avantaj sağlar. Bu nedenle, oyuncular topun nerede olduğuna dikkatlice odaklanırlar ve hızlı olmaları gerekir. Topun yüksek atılmaması da önemlidir, böylece yakalamak daha kolay hale gelir.
Bir diğer strateji ise, topun yönünü değiştirerek rakipleri şaşırtmaktır. Bu, topu elinde tutan kişinin uzun bir mesafe boyunca yürümesi gerektiğinde özellikle etkilidir. Yakar top oyununda topu idare edebilmek, oyuncunun beceri ve taktikleri ile yakından ilişkilidir. Bu nedenle, oyuncular topu yakalamak için birbirleriyle yarışırken, aynı zamanda topu idare etmeye çalışırlar ve oyunu kazanmak için ellerinden gelenin en iyisini yaparlar.
Seksek
Seksek, eskiye dayanan ve hala birçok çocuk tarafından oynanan bir oyundur. Bir çizgi üzerinde oynanan bu oyunda, çocukların dikkatli olması gereken kurallar vardır. İlk olarak, ortaya çizgi çekilir ve oyuncular eline aldığı taşı bu çizginin içine atarak başlarlar. Birinci oyuncu yere attığı taşı tek ayağı üzerinde zıplayarak alır ve tekrar aynı şekilde çizginin içine atar. Ardından, bir sonraki oyuncu ayağını çizginin dışına çıkarmadan aynı şekilde zıplayarak taşı alır ve oyun böyle devam eder. Eğer bir oyuncu taşı alırken ayağı çizgiye dokunursa veya taşı hedeflediği yere atmazsa sırası sona erer. Oyun sonunda en fazla taşı toplayan oyuncu kazanır.
Dokuz Taş
Dokuz taş, Türk çocuklarının geleneksel oyunlarından biridir. Bu oyunun tarihi, MÖ 2000’li yıllara kadar gider. Dokuz taş oyunu, oyuncuların küçük taşlarla oynadığı bir battaniye üzerinde oynanır. Oyun, dokuz adet taşın üzerine semboller veya rakamlar yazılmış bir taşla oynanır. Oyuncular, taşları belirli bir şekle yerleştirir ve ardından diğer oyuncuların taşları diğer taşlara değmeden toplayarak puan kazanmaya çalışır. Kazanmak için belirli bir puanın üzerine çıkmak gerekir. Dokuz taş, Türk çocukları için eğlenceli bir oyun ve aynı zamanda zihinsel yeteneklerin geliştiren bir oyundur.
Oyuncağı Olmayan Çocuklar
Geçmişte oynadığımız oyunlar, günümüz teknolojisi ile değişse de hala özlemle hatırlanıyor. Özellikle oyuncağı olmayan çocuklar, herhangi bir materyal olmadan oynanan oyunlara sığındıklarında, basit oyuncaklardan çok daha fazla eğleniyorlardı. Taş, toprak, çamur gibi malzemelerle oynanan oyunlar, hayal gücünü kullanmanın yanı sıra çevresindeki arkadaşlarla birlikte eğlenme ortamı da sağlıyordu. Bugünün çocuklarına kıyasla, oynayabileceğimiz en basit oyunlar bile keyifli anılarla dolu. Oyuncağı olmadığı zaman bile oyun oynamaktan vazgeçmeyen bizler, tam bir yaratıcılık örneği sergileyebilirdik.
Tabut
Çocukluğumuzun en eğlenceli zamanlarını geçirdiğimiz oyunlardan biri olan tabut, sadece taş ve toprakla oynanabilen ama çok keyifli bir oyundu. Bu oyunun oynanması için, bir avuç taşa ve toprağa ihtiyaç vardı. Oyunun amacı, taşları düzenli bir şekilde yerleştirerek “tabut” adı verilen bir yapı oluşturmak ve daha sonra aynı taşları tek tek geri almaktı. Birilerinin “delik” demesiyle oyuncular elini ve taşı indiriyordu. Bu, oyuncuların üzüntü verici bir şekilde elenmelerine, ancak diğer oyuncuların esprileri ve alaycı yorumlarıyla herkesi güldürmesine neden oluyordu. Tabut, sadece basit malzemeleri kullanarak oynanabilen ama unutulmayacak anılar bırakan bir oyundu.
Saklambaç
Saklambaç, çocukların en çok sevdiği oyunlardan biri olarak bilinir. Oyunun amacı ise bir kişinin sayması ve diğer çocukların saklanmasıdır. Saklanırken bulunmayıp, son kişi olmak hedeflenir. Bu oyunu oynarken sokaklarda, bahçelerde ve hatta evlerin içinde saklanırdık. Bazen evlerdeki dolapların içine, bazen de komşunun bahçesindeki kabakların yanına saklanırdık. Bulunmayıp son kişi olunca ise, diğerleri tarafından övülürdük. Saklambaç, birçok çocukluk anısından biridir ve her oynandığında mutlu anılar hatırlatır.
Bölgesel Oyunlar
Bölgesel oyunlar, Türkiye’nin her bölgesinde farklı şekillerde oynanmaktadır. Batı Karadeniz bölgesinde kayık yarışı oyunu, Ege bölgesinde zeybek oyunu, Doğu Karadeniz bölgesinde ise eşşek oyunu gibi oyunlar popülerdir. Anadolu’nun bozkırlarında erkek çocuklarının en sevdikleri oyun olan cirit, Marmara bölgesindeki halk oyunları ve Güneydoğu Anadolu’da oynanan halay gibi oyunlar ise ayırt edici özellikleri ile öne çıkmaktadır. Bölgesel oyunlar, oynanış şekilleri ve kuralları ile bölge kültürünün bir parçası haline gelmiştir. Bu oyunların çeşitliliği, Türk kültürünün renkli yapısını yansıtmaktadır.
Eşşek Oyunu
Doğu Karadeniz bölgesinde sıkça oynanan, hem çocukların hem de yetişkinlerin severek katıldığı eşşek oyunu, birçok farklı kuralla oynanır. Oyunun amacı, rakip takımın eşeğine dokunmak ve puan kazanmaktır. Oyunun kuralları arasında, sadece top oynanması, topun el ile tutulmaması ve düşürülmemesi gibi kurallar yer alır. Bunun yanı sıra oyunda, geri gitme, zıplama, uzaklaşma ve daha pek çok farklı hareket bulunur. Eşşek oyunu, birçok kişiye çocukluğun unutulmaz anılarını hatırlatır ve geleneksel Türk oyunları arasında önemli bir yere sahiptir.
Cirit Oyunu
Cirit oyunu, Anadolu’nun özellikle bozkır bölgelerinde erkek çocukların sevdiği bir oyun olarak bilinir. Oyunun amacı, iki takım arasında atış sesleri eşliğinde yapılan bir mücadeledir. Oyunculardan biri “cirit” denilen ve ahşap bir sopa üzerine takılan bir hedefi atmalıdır. Diğer takımın amacı ise, ciriti yakalayıp mümkün olduğunca uzak mesafelere fırlatmaktır. Bu şekilde puan toplanır ve hangi takımın daha yüksek puan aldığı belirlenir. Cirit oyunu, dayanıklılık, hız ve beceri gerektiren bir oyundur. Günümüzde elektronik oyunların yaygınlaşması ile unutulmaya başlanan cirit oyunu, geleneksel kültürün korunması için yaşatılması gereken bir oyundur.
Sonuç
Artık modern teknolojinin getirdiği oyunlarla büyüyen çocuklarımızın, bizim çocukluğumuzda oynadığımız geleneksel oyunlara olan özlemimiz hiç azalmıyor. Sokaklarda oynanan yakar top, seksek ya da dokuz taş bize sadece oyun değil, arkadaşlık ve dayanışma duygularını da yaşatıyordu. O dönemde hiç oyuncağı olmasa da arkadaşlarıyla oynayabilecekleri birçok basit oyun vardı. Bugün bile bu oyunları hatırladığımızda içimizde bir sevinç, bir heyecan oluşuyor. Geleneksel çocuk oyunlarına olan bu özlemimiz, aslında basit ama önemli olan şeylerin değerini hatırlattığı için de mutluluk verici.
